Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, przedłożony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Projekt ustawy stanowi kompleksową regulację zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi w Polsce.
Chodzi o określenie nowych zasad funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządzania, w szczególności aby zapewnić przejrzystość ich działania oraz odpowiedzialność wobec swoich członków i podmiotów uprawnionych, co ma prowadzić do zwiększenia efektywności zarządzania pobranymi środkami.
Nowe rozwiązania dostosowują polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, dotyczących zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (dyrektywa 2014/26/UE tzw. "dyrektywa CRM").
Zadaniem dyrektywy jest harmonizacja zasad działalności organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi, czyli przede wszystkim prawami do utworów, artystycznych wykonań, fonogramów i wideogramów (częściowo zbiorowo zarządzane są także prawa do wydań książek i prasy). Organizacje zbiorowego zarządzania pełnią istotną rolę przy wykonywaniu tych praw, w szczególności w sytuacjach, w których masowy charakter korzystania z chronionych nimi treści uniemożliwia lub znacząco utrudnia zawarcie indywidualnych umów ze wszystkimi uprawnionymi. Najstarszą polską organizacją zbiorowego zarządzania jest Stowarzyszenie Autorów ZAiKS.
Zgodnie z projektem, wprowadzono instytucję organizacji reprezentatywnej, dzięki czemu precyzyjnie określono zasady reprezentowania przez organizacje zbiorowego zarządzania uprawnionych (czyli np. twórców, artystów, wykonawców, producentów lub wydawców), którzy nie zawarli umowy o zbiorowe zarządzanie. Wprowadzono również obowiązek zwoływania corocznie walnego zebrania członków oraz możliwość udziału w nim przez pełnomocnika. Organizacje zbiorowego zarządzania będą musiały prowadzić i na bieżąco aktualizować m.in. elektroniczny wykaz umów o zbiorowe zarządzanie.
Ograniczona zostanie swoboda organizacji zbiorowego zarządzania, jeśli chodzi o zarządzanie środkami finansowymi – ich inwestowanie będzie możliwe jedynie przez zakup obligacji Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego.
Wprowadzono termin wypłaty przez organizacje zbiorowego zarządzania przychodów z praw, wynoszący 9 miesięcy od końca roku obrotowego, za który zostały pobrane, jak również obowiązek corocznego informowania uprawnionego o przysługujących mu należnościach i dokonanych z nich potrąceniach.
Wzmocniono pozycję członków stowarzyszenia mającego status organizacji zbiorowego zarządzania. Organizacje te będą musiały przyjąć na członka każdego, kto spełnia warunki członkostwa – te z kolei muszą opierać się na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriach. Zasada ta dotyczy jednak wyłącznie podmiotów z państw UE lub EFTA.
Proponowane rozwiązania wprowadzają ułatwienia dla przedsiębiorców, którzy nie będą zmuszeni do odprowadzania tantiem jednocześnie do wielu organizacji zbiorowego zarzadzania – w większości przypadków będzie to tylko jedna organizacja.
Projektowana ustawa określa w szczególności:
źródła uprawnień organizacji zbiorowego zarządzania do zarządzania prawami uprawnionych,
zasady dotyczące zawierania i rozwiązywania umów o zbiorowe zarządzanie,
zasady dotyczące członkostwa w organizacji zbiorowego zarządzania,
prawa przysługujące uprawnionym reprezentowanym przez organizację zbiorowego zarządzania, ale niebędącym członkami organizacji,
kompetencje oraz zasady funkcjonowania władz organizacji zbiorowego zarządzania,
zasady dotyczące pobierania i wypłaty przychodów z praw oraz dokonywania potrąceń z tych środków,
relacje z innymi organizacjami zbiorowego zarządzania, w tym zagranicznymi,
zasady udzielania licencji użytkownikom,
obowiązki informacyjne i sprawozdawcze organizacji zbiorowego zarządzania,
obowiązki informacyjne użytkowników,
zasady udzielania licencji wieloterytorialnych (czyli obejmujących terytorium więcej niż jednego państwa UE) na korzystanie z utworów muzycznych w internecie,
zasady rozpatrywania skarg przez organizacje zbiorowego zarządzania,
zasady dotyczące udzielania zezwoleń na zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi,
zasady nadzoru ministra kultury i dziedzictwa narodowego nad organizacjami zbiorowego zarządzania,
zasady zarządzania prawami przez podmioty niebędące organizacjami zbiorowego zarządzania, ale wykonujące czynności o takim samym charakterze (tzw. niezależne podmioty zarządzające).
Zaproponowano, aby nowe przepisy weszły w życie po 14 dniach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych artykułów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
/fot.arch.redakcji/
