Szanowna Pani Prezydent,
Ekscelencje,
Szanowni Państwo,
Bardzo serdecznie dziękuję Pani Prezydent za zaproszenie do udziału w Forum „Strenghtening Europe: Connecting North and South”. Doskonale pamiętam, jak niespełna rok temu – podczas 70. sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ – spotkaliśmy się w Nowym Jorku, aby omówić perspektywę zacieśnienia współpracy krajów położonych między Adriatykiem, Bałtykiem i Morzem Czarnym. Od początku mojej prezydentury projekt pogłębiania więzów między państwami obszaru tzw. „Trójmorza” był stałym elementem agendy moich spotkań, zarówno tych dwustronnych, jak i wielostronnych. Ostatni rok jeszcze bardziej przekonał mnie o wielkim potencjale, jaki drzemie w krajach naszego regionu oraz w jego liderach. Dowodem tego jest nasze dzisiejsze spotkanie na Forum w Dubrowniku
Wiele mówiło się, i mówi nadal, o tym, że potrzebujemy wzmocnienia regionalnej współpracy; że przyniesie ona naszym państwom oraz narodom wymierne korzyści. To oczywiście prawda. Dlatego niezbędna jest intensyfikacja naszych działań w tym zakresie.
Szanowni Państwo,
Chyba nie muszę nikogo przekonywać, że kraje regionu „Trójmorza” to istotna część wspólnoty euroatlantyckiej. Nasze państwa chcą, i mają ku temu potencjał, by tę wspólnotę wzbogacać i aktywnie działać na rzecz jej rozwoju.
Dotychczas rozwój ten dokonywał się przede wszystkim na osi Wschód – Zachód.Pomimo niewątpliwego dorobku,który wypracowany został w rezultacie realizacji tego modelu działań, nie wykorzystuje on w pełni potencjału drzemiącego w krajach leżących między Bałtykiem, Adriatykiem i Morzem Czarnym. Dlatego właśnie tak istotne znaczenie ma dziś wzbogacenie procesu europejskiej integracji poprzez budowę więzów i połączeń na osi Północ – Południe.
Aby taki scenariusz mógł ziścić się w pełnym wymiarze, konieczne jest zniuansowanie układu relacji pomiędzy „centrum” i wskazanymi przez nie „peryferiami”, którego istotą jest jednokierunkowy transfer rozwiązań politycznych, ekonomicznych i kulturowych. Bardzo często abstrahuje on od narodowej wrażliwości i lokalnego kontekstu, uwarunkowanego odmienną historią i tradycją.
Ofiarą tego procesu jest wiele cennych elementów bogatego dziedzictwa naszych narodów, które powinny silniej przełożyć się na rozwój i konsolidację wspólnoty euroatlantyckiej. Tak, chcemy jedności i integracji. Nie oznacza to jednak, że chcemy uniformizacji.
Integracja nie jest wrogiem różnorodności. Warto o tym pamiętać, ponieważ dla jej zachowania nie ma dziś większej przeszkody, niż jednowymiarowy model rozwoju. Możemy jednak wspólnie zrewidować tę logikę, pogłębiając więzy między krajami regionu „Trójmorza” i rozwijając wspólnie potencjał osi Północ – Południe.
Szanowni Państwo,
Łączy nas wspólna tradycja wysiłku modernizacyjnego, który był podejmowany przez nasze kraje już na przełomie XIX i XX wieku. Tak, korzystaliśmy przy tym ze wszystkich dobrych wzorców i efektywnych rozwiązań, które wypracowywali przed nami inni. Zawsze czyniliśmy to jednak w zgodzie z naszą tradycją i kulturą oraz oczekiwaniami naszych Narodów. Razem tworzyliśmy wspólnotę aspiracji, a nie rezygnacji.
Także dzisiaj chcemy aktywnie działać na rzecz rozwoju europejskiej wspólnoty, budując nasz potencjał i konkurencyjność. Właśnie dlatego musimy wzmacniać powiązania między naszymi krajami, i to co najmniej w kilku obszarach.
Na czoło wysuwają się tu połączenia transportowe i infrastruktura komunikacyjna. Mają one kluczowe znaczenie dla wewnątrzregionalnej współpracy inwestycyjnej, jak również rozwoju relacji gospodarczych z partnerami globalnymi, takimi jak np. Chiny. W tym kontekście naszym wielkim, wspólnym wyzwaniem jest realizacja korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk.
Wzmocnienie połączeń komunikacyjnych w regionie sprzyja również rozwojowi turystyki i wymianie międzyludzkiej, która zbliża nasze Narody. Musimy nadrobić zaległości w tym zakresie. Dość powiedzieć, że między Polską a Niemcami funkcjonuje kilkadziesiąt regularnych połączeń lotniczych dziennie, zaś między Polską a Chorwacją – tylko jedno bezpośrednie. Duże znaczenie dla lepszego skomunikowania krajów obszaru „Trójmorza” ma realizacja projektu Via Carpathia.
Kwestią zasługującą na osobną uwagę jest rozwój infrastruktury energetycznej łączącej nasze kraje. Wyzwaniem dla regionu „Trójmorza”, które bezpośrednio dotyka większości naszych państw, jest dominacja jednego dostawcy surowców energetycznych. Stan ten rodzi oczywiste zagrożenia, których wszyscy jesteśmy świadomi.
Możemy jednak im przeciwdziałać rozwijając połączenia energetyczne, tak aby zapewnić realną dywersyfikację dostaw energii. Flagowym projektem, którego realizacja bez wątpienia zmieni oblicze sektora energetycznego w regionie Europy Środkowej, jest korytarz gazowy Północ-Południe, łączący działający już terminal LNG w Świnoujściu z terminalem na chorwackiej wyspie Krk.
Realizacja tego przedsięwzięcia otworzyłaby możliwość szerokiego pozyskiwania skroplonego gazu z wielu perspektywicznych źródeł, m.in. Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu, USA czy Kanady. Po uruchomieniu obu terminali, jak również dokończeniu budowy brakujących interkonektorów, region środkowoeuropejski stanie się atrakcyjnym rynkiem dla nowych dostawców.
Połączenia transportowe oraz infrastruktura energetyczna to jednak nie wszystko. Musimy budować poczucie bliskości narodów regionu „Trójmorza” również w innych obszarach. Współpraca naukowa oraz w zakresie kultury, jak również wymiana naszej młodzieży – to podstawowe narzędzia urzeczywistnienia tego celu. Tworzymy bliskość geograficzną. Wyzwaniem jest jednak również to, byśmy tworzyli bliskość społeczną.
Szanowni Państwo,
Kończąc już, pragnę raz jeszcze podziękować Pani Prezydent za niezwykle trafną inicjatywę, która zbiega się z polskim myśleniem o rozwoju współpracy w obszarze „Trójmorza”, oraz za możliwość spotkania w Dubrowniku, perle Dalmacji.
Chciałbym życzyć nam wszystkim owocnych obrad oraz dobrego wykorzystania czasu, który mamy szansę razem tutaj spędzić. Już teraz pragnę wszystkich Państwa zaprosić na kontynuację dyskusji w tym formacie w czerwcu 2017 roku we Wrocławiu.
Dziękuję za uwagę.
/fot.arch.redakcji/
